Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – Oddział Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku

1 września 1939 roku we wczesnych godzinach porannych niemieckie siły zbrojne rozpoczęły ostrzał polskich fortyfikacji na półwyspie Westerplatte położnym u wejścia do portu Wolnego Miasta Gdańska. Polscy obrońcy poddali się dopiero po siedmiu dniach w obliczu przytłaczającej przewagi nieprzyjaciela. W tym ważnym z historycznego punktu widzenia miejscu, w którym rozpoczęła się II Wojna Światowa, powstanie muzeum. Nasze biuro zdobyło drugą nagrodę w dwuetapowym konkursie architektoniczno-urbanistycznym na opracowanie jego koncepcji.

Projekt skupia się na samej przestrzeni Westerplatte, czyniąc z niej najważniejszy eksponat wystawy – z jej topografią, bogatym drzewostanem, parkami i śladami pozostawionymi przez historię: reliktami pola bitewnego, ruinami dawnych koszar i pomnikami.

Dominującym elementem krajobrazu jest kopiec z wznoszącym się ponad koronami drzew Pomnikiem Obrońców Wybrzeża z 1966 roku. U stóp pomnika w topografię terenu wtapia się nowy pawilon wystawowy, który, mimo że niemal niewidoczny, podkreśla znaczenie tego miejsca i jego dramatycznej historii. Między monumentalnym granitowym pomnikiem i podziemnym pawilonem, stanowiącym jego inwersję, nawiązuje się specyficzny dialog.

Siedem otwarć zintegrowanych z zielenią i krajobrazem upamiętnia siedem dni obrony Westerplatte. Perforują one wnętrze muzeum niczym leje po wybuchach pocisków. Operując światłem, współtworzą przestrzeń wystawienniczą i generują silny przekaz dla odbiorców. Pobudzają ich zmysły, skłaniając do zadumy i refleksji. Stanowią tło dla budowania narracji ekspozycji. Otwarcia tworzą również powiązania widokowe z zewnętrzem – i symbolizują spojrzenie w przyszłość.