Małopolskie Centrum Nauki Cogiteon, Kraków
Lot w przyszłość
W dniach 21 i 22 czerwca 2024 r. miało miejsce uroczyste otwarcie nowej siedziby Małopolskiego Centrum Nauki „Cogiteon” w Krakowie z udziałem wielu wyjątkowych gości. Uświetnili je m.in.: Sir Roger Penrose, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, mówiący o postrzeganiu wszechświata i naszym miejscu w nim, Leszek Możdżer, grający „muzykę kosmosu” na stworzonym przez matematyków fortepianie dekafonicznym, Wojciech Siudmak, malarz, którego prace zainspirowały twórców „Diuny” oraz Artur Chmielewski, polski naukowiec zarządzający projektami w NASA.
Cogiteon ma „rozbudzać zamiłowanie do nauki, pomagać budować postawę kreatywności, otwartości i nawyk samodzielnego myślenia”. Nowy budynek oferuje 14 000 m² powierzchni użytkowej, którą przeznaczono na interaktywną wystawę stałą „Człowiek i jego marzenia”, sześć specjalnych laboratoriów oraz pracowni umożliwiających prowadzenie warsztatów edukacyjnych i pokazów naukowych, wystawy czasowe, akademię dla dzieci, centrum konferencyjne i restaurację.
Centrum Nauki powstało w bezpośrednim sąsiedztwie dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny, jednego z najstarszych na świecie. Charakter tego miejsca współtworzą zabytkowe pasy startowe oraz ich zielone parkowe otoczenie. Wyrazista bryła Cogiteonu jest harmonijne wkomponowana w krajobraz. Założeniem było stworzenie niepowtarzalnej formy architektonicznej, która stałaby się znakiem rozpoznawczym Centrum.
Trójkątny, częściowo zagłębiony w terenie budynek opada łagodnie od północy ku południowi aż do całkowitego połączenia się z otoczeniem. Porośnięty zielenią dach jest dostępny dla widzów i służy jako trybuna podczas pokazów lotniczych i innych imprez odbywających się na pasach byłego lotniska. Prosta w formie bryła Centrum została przecięta w trzech miejscach, co pozwoliło na stworzenie czterech stref funkcjonalnych: wejściowej, konferencyjnej, hal wystawowych oraz pomieszczeń pomocniczych. Są one połączone wspólną fasadą i podziemnym poziomem wystawienniczym.
Oprócz ogrodu na dachu o powierzchni 10 000 m², wokół budynku stworzono park z niemal 300 drzewami, 450 krzewami, łąkami kwiatowymi, placami zabaw i wystawami plenerowymi. Zastosowanie pomp ciepła i usytuowanie stref wystawienniczych pod ziemią pozwala na wykorzystywanie energii gruntu do ogrzewania i chłodzenia. Inteligentny system sterowania budynkiem reguluje oświetlenie i klimatyzację w celu optymalnego wykorzystania zasobów.